I lyrikken til Hilde Myklebust finst også opningar mot noko hittil ukjend, som i dette diktet frå den andre diktsamlinga hennar, Søkk:

eple
Den fyrste kvilelause sommaren
då lyset snudde og stemte meg
tok eg til å legge meg heilt
naken i senga om kvelden
Eg drog dyna langsamt til side
i håp om at ei namnlaus kraft
skulle kome om natta
og gøyme noko vakkert i meg:

Eit kaldt raudt eple

Store mjuke fjør
Kronblad frå ein valmue

At eg ein av desse urolege dagane
fekk vakne med synlege svar
kalla fram på mi eiga hud

(Hilde Myklebust 2008: 20)

Ein slik openheit til det ukjende finn vi òg i diktet «drift»: «Ein kveld tok vi båten / og lat ut i skodda / Vi sparka varsamt ifrå / lét oss drive utover vatnet». I eit anna dikt, «pil», er det ei blanding av leik og alvor med barn (eller ungdom) som skeisar på isen, og dei lagar piler «så vi lett skulle finne attende». Ja, slik dannar dei vink og teikn til seg sjølve, som dei òg gjer når dei har «Bleike røyksignal berre vi kunne tyde».

Det er noko ved desse dikta som minner meg om eigen oppvekst. Eg var nesten alltid ute, på oppdagingsferd, sjølv i det velkjende terrenget eg hadde gått og sprunge så mange gongar før. Eg visste kva rot eg ikkje skulle snuble i, kva berg som var akkurat bratt nok til å bli farleg når det regna og vart glatt. Og sjølv om eg kjem frå ytste, flate kyst og iallfall nokre av dikta til Myklebust gjerne skildrar landskap som stemmer noko betre med fjellgardane ved fjordbygder, så er det noko felles i måten naturen blir erfart på. Seinare har eg tenkt mykje på kva slikt har å seie, det vekse opp slik. Eg har opplevd det å møte att barndomens paradis som noko spesielt, der eg les terreng og teikn på ein radikalt anna måte enn andre stader. Ein stad det ikkje er meg og naturen, men oss.

Desse assosiasjonane og perspektiva vert forsterka når eg les Hilde Myklebusts bok Ylva og villgeitene. Hovudpersonen er altså ei jente som heiter Ylva. Faren kallar henne «gaupe», og ho tyder teikn i naturen og samhandlar med denne. Her er det – i tillegg til å nærast kunne snakke med geiter – spesielt ørnefuglen Ylva følgjer med på. Der Hauge skriv at «fuglane ber med seg vassdropar frå lauget», så ber altså fuglen på noko for Ylva; Ørna flyg ikkje berre rundt der i lufta, men måten den flyg på og kvar er noko som kan bli lest, tolka, forstått. For Ylva «har sett dette før. Ho veit kva rovfuglen driv med. Ørna har sett noko ho vil kleppe tak i» (Myklebust 2020). Ylva er dessutan stemt inn mot dyr sine måtar å snakke på elles òg:

– Du, Ylva. Det som hende i stad, med bukken og deg, seier pappa, – det var heilt utruleg. Det var som om de prata saman. Korleis gjer du det der?

-Eg veit ikkje heilt, svarar Ylva. – Det berre … Det er som om eg kan sjå kva dei tenkjer, dyra. Dei snakkar eit språk med kroppen sin som eg skjønar litt av.

-Det må vere fint, seier pappa og klemmer henne om skuldra.

(Myklebust 2020)

I Ylva og villgeitene er det som i Vinjes «Blåmann» alvor og fare, men heldigvis er Myklebust si bok fullspekka av heltar, slik status har både Ylva, pappa, og villgeitene. Men det er Ylva som er varast i dette bokuniverset.

Hilde Myklebusts sterke diktbok Kvar ein fugl (2018), inneheld òg element med barn og barndom, men òg på dikt- og yrkestradisjonar.

I grålysinga teiknar steingardane
mjuke linjer kring dei bleike arkene
Tippoldefar fann desse steinane
Kvar ein stein festa han auga på
og såg etter former og kantar
søkk og kvelvingar
som kunne høve saman

Stundom stødde han seg
mot den nylødde muren
Han drog handa over panna
Ei stripe jord smelta inn i sveitten
og la seg som ein skugge i andletet

Mose og lav grør over
der dei seige nevane hans
tok tak og lyfta

Stein på stein kransar garden
Eit lysande omriss av tid

(Myklebust 2018, 5)

Dette særskilt vakre diktet kretsar rundt noko historisk, til tippoldefaren som bygga denne muren. Tankane kan òg gå til andre diktarar som har skrive om forfedrar som har lagt stein på stein. Ja, eg tenkjer her på Hauges «Til eit Astrup-bilete» der han skriv «med urter bak ein steingard som dei la / kring helga lundar, dei som fyre fer?» (frå På Ørnetuva, 1961), men diktet minner meg ikkje mindre om Paal-Helge Haugens «Steingjerde» frå samlinga med same namn (1979). Myklebusts dikt plasserer seg slik sett inn i ein bestemt norsk dikttradisjon.

La meg følgje tråden med tolking av teikn litt vidare. For mykje av haldninga og visdomen i ei barnebok som Ylva og villgeitene finst i vaksenbøkene òg. Her frå Kvar ein fugl.

Ramn flyg innover dalen
Eg fylgjer etter og finn sauen
Vomma blæs seg opp
og lyftar føtene frå marka
Blodet har tjukna og musklane stivna
men lammet ligg framleis inntil
Det strekkjer hals og syg
mjølk frå det blå juret

(Myklebust 2018, 15)

Som hos Hauge, så fortel verken diktet eller naturen i diktet «heile sanningi». Det lyriske eg-et tolkar ramnens rørsle – ikkje ulikt det måten det ein i Søkk har å gjere med «Bleike røyksignal berre vi kunne tyde». Slik eg ser det, så er det altså eit lyrisk eg som på fleire måtar er innvigd – det er innvigd i vaksenverda, men òg i naturvisdom. Likevel held verda fram med å vere forunderleg og magisk, og den poetiske skildringa vitnar om respekt, med eit eg som lyttar til den spesifikke situasjonen. Det er som om diktet sjølv «strekkjer hals og syg» næring frå omverda det står i.

Poesiens verd er ei verd av fuglar. I første mosebok, heiter det jo at «Guds ande svevde over vatnet». Slik har fuglen blitt forstått; noko som er mellom himmel og jord, og som vi kan og bør forhalde oss til. For dei er tettare på det guddommelege enn oss menneske. Ofte, og spesielt i romantisk poesi, er fuglen eit bilete på poeten. Slik er det ikkje hos Myklebust. Iallfall ikkje slik eg les det. Det er likevel ei verd der heilskapen kan bli forstått gjennom naturteikn, eit univers som krevjar at vi er lyttande, lure, forsiktige, ja, vare. For når fuglane syng «seg inn mot ei brå togn» (som det heiter i eit dikt), så tyder det noko. Heldigvis er dikta her, så vi kan lese dei fleire gongar – for spontan glede fordi dei er vakre, fine, kloke, og som mogleg oppmoding til varleik.

Teksten er basert på ein munnleg presentasjon på diktardagen 2020.